Doelstelling van de stichting LINEA RECTA LANDGRAAF
De stichting is een vrijwilligersorganisatie die zich inzet en bemoeit met het realiseren van haar gestelde doelen: Bewustwording Landgraafs Romeins verleden en ondersteuning van de tot standkoming van een internationale provinciaal en gemeentelijk Romeins historisch Route-pad genaamd VIA BELGICA.
De stichting is in 2007 ontstaan door het kunstproject Linea Recta van John van den Berg uit Landgraaf naar aanleiding van zijn lange afstands fietstochten zoals o.a. ook de Heirbaan van de Franse kust naar de Duitse Rijnstad Keulen.
Zo ontstond het idee om deze historische route, die ook door de vier oude dorpskernen van de gemeente Landgraaf voerde, middels de door hem bedachte gefaseerde kunstaktiviteiten, het Romeinse aanwezige verleden in Landgraaf onder de aandacht te brengen, zichtbaar en be-levend te maken.
Dit doel sloot passend aan bij het provinciaal en gemeentelijke initiatief, om te werken aan de totstandkoming van de Romeins historische route onder de nieuw bedachte naam VIA BELGICA.
Ondanks een gehouden startmanifestatie op 13 oktober 2007 mocht het kunstproject niet aansluiten op de aanzet van de provinciale en gemeentelijke aanpak om een voor ogen hebbende VIA BELGICA route vorm te gaan geven en deze vervolgens op de kaart te zetten.
​
Om de verdere ontwikkelingen op provinciaal en gemeentelijk niveau van de VIA BELGICA niet in de weg te staan nam de stichting een periode van rust in acht om op het juiste en passende moment de draad weer op te pakken. Tegen het einde van 2014 was er een door de stichting gemaakt plan van aanpak gereed: Het project VIA LINEA RECTA, dat uit een viertal uit te voeren onderdelen bestond, om in eerste instantie bij de lokale Landgraafse burgerij voor het idee een draagvlak te scheppen.
Het project dat in maart 2015 van start ging werd eind oktober 2017 afgerond.
Het eerste traject, van bewustwording en initiatie van vele mogelijkheden, werd bewerkstelligd door enkele uitgevoerde samengestelde onderdelen van het (kunst)project VIA LINEA RECTA:
​
-
Lezing: ‘Landgraaf archeologisch ingezoomd’ met Parkstad archeoloog Hilde Vanneste.
-
Info-workshop als voorbereiding voor de geplande éérste Landgraafse Romeins historische stoet en Gallo Romeinse markt.
-
Zondag 19 juni 2016: Uitgevoerde Romeinse stoet en Gallo Romeinse markt Landgraaf.
-
De publicatie en uitgave van het éérste VIA BELGICA verhaal het boek: ‘Het amulet van de lichtberg’ in wijkpunt en verpleeghuis ‘De Dormig’ in Landgraaf.
-
Samen met de vanaf 7 mei t/m 15 oktober 2016 gekoppelde Schilderijententoonstelling: 'VICE VERSA’.
-
Enkele Buitenmarkt/festivals en onderwijs acties op de basisscholen.
-
Deelname activiteiten a/d Jaarlijkse Nationale Romeinenweek en Nationale archeologie dagen zoals het plaatsgevonden Marskamp: ‘Op de plaats rust!’ op het domein van ‘Op De Bies in Landgraaf en de initiatie van het hoogste VIA BELGICA NAP punt "Op de Heugden" in Landgraaf.
Dankzij het project VIA LINEA RECTA kunnen wij als bestuur zeggen, dat er in deze bijna driejarige project periode bij de Landgraafse burgerij een draagvlak is gecreëerd.
Dankzij het vertrouwen van ‘enkelen’ die ons de financiële middelen lieten toekomen, konden wij dit alles tot zover realiseren.
De beoogde VIA BELGICA, is een historische thema loop- en fietsroute in wording, die over of aan de oorspronkelijke historische veronderstelde weg loopt. De lengte van dit provinciaal deel komt neer op een traject van maximaal 40 km.. Van Maastricht t/m Landgraaf, los van de gekoppelde extra ‘ommetjes’ van de aangesloten VIA BELGICA gemeenten.
Voor wat het VB-traject betreft is het voor onze stichting Linea Recta Landgraaf meer dan aannemelijk dat de route van de oude weg, altijd door de vier oude kernen van de huidige gemeente loopt.
Heerbaan of Romeinse weg? Waar hebben we het over?
​
Voor alle duidelijkheid hebben we het hier over het verschil tussen een Heerbaan en een gewone Romeinse (B)weg
​
Na de Heerbaan tocht in 2003 was het voor ons als vrienden die het VIA ‘manoeuvre’ overleefd hadden wel helemaal duidelijk. De toenmalige Militaire hoofdweg was, hoog, droog, geen omweg maar gewoon rechtdoor, overzichtelijk dus vooral veilig. De weg voerde ook altijd duidelijk op de hoogten parallel langs de laagten, de dalen met de aanwezige en noodzakelijke belangrijkste dagelijkse voorzieningen zoals water, voedsel e.d.. De routes van de hoogte naar de laagtenen omgekeerd waren uiteraard ook zeer belangrijk voor de aanvoer van alles dat uiteindelijk om de een of andere reden naar beneden of juist weer naar de grote weg op de hoogte moest.
We hebben dan ook tijdens onze tour her en der een afslag naar ‘beneden’ genomen. Enerzijds vanwege dat het op de huidige rechte eindeloze weg (‘Chaussé Brunehaut’) veel te druk onveilig dagelijkse wegverkeer was maar ook vanwege de warmte of beter gezegd de verzengende hitte die toen van het huidige asfalt afstraalde. In de laagten vonden we dan ook gelukkig de harde en broodnodige verkoeling. Langs met bomen omzoomde stromende beekjes/riviertjes die weer onder kleine bruggetjes in hele kleine dorpjes voerden met altijd daar wel een heerlijk plekje aanwezig om op adem te komen, en te genieten van de middag lunch; ‘pan gris met Bri’ met een mok warme soep.
Hierna toch weer terug naar boven, naar de hoogte, naar de grote weg de Heerbaan.
Dit hebben we zo her en der kunnen herhalen, hetgeen dit ons eigenlijk tot de conclusie deed leiden dat er juist door de aanwezigheid van de grote weg op de hoogten in de laagten natuurlijk ook nogal een netwerk van stevige Romeinse B-wegen kon ontstaan.
Van de eerste reeds omhoog en omlaag lopende aanwezige of de nieuwe ontstane paden werden stevigere zijwegen gemaakt. Ook met de waterloop van het hemelwater werd toen al duidelijk rekening gehouden. Aanvoer en afvoer hiervan had zoal ook heel wat voordeel.
Nogmaals, de conclusie moge dus vooral nu duidelijk zijn dat er een verschil is tussen een Romeinse Heerbaan en een Romeinse weg (ontstaan door de grote (Heer)weg.
Na de zoveelste jaarlijkse fiets thematour waren we het erover eens dat we ons beiden door het overleven van deze Heerbaan tour nu pas écht konden inleven en indenken aan welke reizigers van toen over deze weg dan ook. Door weer en wind, vice versa, met steeds maar het zicht van een eindeloze weg voor ogen. Te voet, per Carras, gebukt onder last en wee.
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
Na een hele week met de fiets gepakt en gezakt in een temperatuur van 38 graden samen onderweg te zijn geweest, voelde het toen voor ons beiden alsof we als legionairs onderweg waren. Na al de jaren daarna, voelt het daardoor dat we ons nú nog oprecht en waarachtig als veteranen voelen. Het traject van de Franse kust tot in de Limes Rijn stad Keulen hebben we gehaald. Het beste van het vele van wat we aan deze tour hebben overgehouden is wel de verslaggeving die vriend May (zoals telkens bij elke tour) in tekst, met illustraties in een A4 geprint en wel heeft gemaakt.
Het verslag doen van een dergelijke onderneming als een (Lange afstands) LA-thema tour als deze gemaakte Via Belgica tour, geeft weer, de beleving van een stuk verleden geschiedenis.
De confrontatie van het vele zicht en onzichtbare verleden tijdens het maken van e.d. tour.
De locaties links en rechts, in en rondom, de dorpjes en de steden, de ontmoeting van bijzondere mensen, die men zonder het gekozen tour thema nooit zou zijn tegen gekomen.
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
Een zorgvuldig uitgevoerde verslaggeving van een thematour zoals b.v. deze, mochten wij onlangs tegenkomen en als Blog Downloaden van iemand die als een drieman gezelschap
Op Romeinse Heerbaan wegen en Via Belgica onderweg zijn geweest. Verrassend is wel
Dat zij ook aan de Landgraafse Haanweg het VB-LR VIAduct landmark onder ogen mochten zien.
Het is dan ook hier weer eens duidelijk dat er duidelijk de behoefte bestaat om middels een dergelijke thematour, hetzij op een toeristische wijze, zelf voor een zinvolle invulling te kiezen zoals voor een aantal dagen onderweg bezig te zijn met een stukje verleden geschiedenis.
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
Ook blijft de Romeinse periode voorlopig nog steeds een interessante periode gezien dat er onlangs ook weer een boekpublicatie is verschenen; De Romeinse Heerbaan’ De oudste weg door de lage landen door Robert Nouwen.
Dit om zich op allerlei manieren hiermee mee bezig te houden en daardoor te ontdekken dat er in onze tijd nog genoeg te zien, te horen, te proeven is van ook ons eigen Romeins verleden.
​
John van den Berg ,
Landgraaf september 2021
Reageren: Mag!
